Jubileusz XXX‑lecia Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości przypadł na rok 2020. Wydarzenie to stało się istotnym przyczynkiem do podsumowań wielu aspektów funkcjonowania Instytutu, doświadczeń związanych z realizowaną przez niego pracą badawczą, a także kwestii dotyczących definiowania zmieniającego się z upływem czasu sposobu naszego pojmowania różnych zagadnień oraz reguł ich dogłębnej analizy. Spojrzenie na działalność Instytutu przez pryzmat kolejnych lat pozwala dostrzec, jak dalece ich upływ warunkuje funkcjonowanie prawa, jego rozwój w zakresie wielu nowych dziedzin oraz instytucji. O ile sam rozwój – bez odniesienia do szczegółowych ocen – postrzegamy jako proces w znaczeniu pozytywnym, o tyle prawo powinniśmy niezmiennie rozumieć jako sztukę tego, co sprawiedliwe. Zapewnienie każdemu tego, co jest mu należne, stanowi pierwotne, pozostające przecież w naszej świadomości założenie. Jego istota realizuje się już na etapie tworzenia i stosowania prawa. Powyższe spostrzeżenia przyjęliśmy jako myśl przewodnią księgi przygotowanej dla upamiętnienia Jubileuszu XXX‑lecia Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości. Zakres merytoryczny niniejszej publikacji, odnoszący się w znacznym zakresie do podstaw prawa naturalnego, został oparty na istocie czynnika czasu i jego wpływu na poszczególne dziedziny prawa. Zachowaliśmy przy tym zgodność z myślą Javiera Hervady, który założył brak powiązania między upływem czasu a samym posiadaniem nierozerwalnie związanego z ludzką naturą tytułu do praw naturalnych. Przywołany Autor dostrzegł przy tym istotne oddziaływanie czasu na przejawy oraz

skuteczność tych praw. Oddajemy do rąk czytelnika niniejszą Księgę Jubileuszową, która – mamy nadzieję – będzie elementem utrwalenia myśli o prawie sprawiedliwym, gdzie cel jego tworzenia, wykładnia oraz proces stosowania możemy określić jako sztukę tego, co sprawiedliwe.

Redaktorzy