Książka dotyczy dwóch bardzo ważnych dla współczesnego prawa nieostrych pojęć: porządku publicznego i moralności publicznej. Dobrze, że przygotowano bogatą pracę o tak ważnych klauzulach generalnych: dość powiedzieć, że są elementami dobra wspólnego, co wprost odsyła do art. 1 Konstytucji RP. Celem klauzul jest ochrona integralności polskiego systemu prawnego, motywem ich przywoływania – względy interesu publicznego. Klauzule kierują ku kryteriom pozaprawnym: moralnym, ekonomicznym czy politycznym. Toteż dla praktyki prawniczej ustalenie przez ekspertów ich treści jako kategorii prawnych wydaje się nie mniej ważne niż powierzenie lub pozostawienie dookreślania sądom i innym organom stosującym prawo, co służy zapewnieniu zachowania niezbędnej elastyczności w stosowaniu klapy czy zaworu bezpieczeństwa, jaką w istocie stanowi zwłaszcza klauzula porządku publicznego.
ks. prof. dr hab. Franciszek Longchamps de Bérier, Uniwersytet Jagielloński
Temat tomu i tworzących go opracowań jest bardzo interesujący, ważny poznawczo i aplikacyjnie. Autorzy prac reprezentują różne środowiska naukowe oraz różne dyscypliny prawnicze, a istotną wartością przedstawionych analiz jest ich konkluzywność.
dr hab. Krzysztof Motyka, prof. KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Z dużym uznaniem należy odnieść się do zamiaru pomysłodawców omówienia problematyki „porządku publicznego” i „moralności publicznej” jako klauzul prawnych w ustawodawstwie polskim na tle rozwiązań prawnych Unii Europejskiej oraz prawa międzynarodowego. Prezentowana perspektywa umożliwia spojrzenie na tytułową problematykę w szerokim kontekście normatywnym. Pozwala także na uchwycenie źródeł oraz podobieństw polskich regulacji prawnych posługujących się ww. klauzulami do rozwiązań unijnych i międzynarodowych. Recenzowana książka ma charakter nowatorski, duże znaczenie poznawcze, nasycona jest wątkami i informacjami faktograficznymi, sprawnie łączy ustalenia literatury przedmiotu oraz dorobku judykatury zwłaszcza polskiego TK, SN, sądów administracyjnych oraz TSUE, co pozwala spojrzeć na tę problematykę nie tylko od strony teoretycznoprawnej, ale i praktycznej. Zaprezentowane definicje, rozważania teoretycznoprawne, a także orzecznictwo dotyczące klauzul „porządku publicznego” i „moralności publicznej” stanowią dla autorów punkt wyjścia do formułowaniu własnych tez i wniosków de lege lata i de lege ferenda. Autorzy umiejętnie opisywali także ww. klauzule oraz wykazywali ich ścisły związek z aksjologią konstytucyjną, podkreślając ich limitacyjny charakter oraz homeostatyczną rolę.
dr hab. Paweł Cichoń, PROF. UJ, Uniwersytet Jagielloński
