Recenzowana monografia jest wartościową pozycją, wieloaspektowo ukazującą tytułowe zagadnienie. Szczególnie cenne jest zaprezentowanie realiów nie tylko polskich, ale też węgierskich, przy licznych odwołaniach do prawa międzynarodowego, w tym UE. W pracy przedstawiono wartościowe rozważania i niejednokrotnie wyciągnięto wyjątkowo cenne, ciekawe i niepozbawione potencjału dyskusyjnego wnioski. Pewną ciekawostką, nieczęsto spotykaną w tego typu publikacjach, jest przywoływanie opracowań studenckich. Wydaje się, że podjęta tematyka jest obecna w debacie prawniczej, zwłaszcza publicznej sensu largo, nie od kilku, a od kilkudziesięciu lat.
Z recenzji dr. hab. Konrada Walczuka, prof. ASzWoj
The reviewed monograph is a valuable contribution to the field, offering insights into the title issue from a variety of perspectives. It is of particular value to present not only the Polish but also the Hungarian reality, with numerous references to international law, including that of the EU. The paper presents valuable considerations and often draws extremely valuable, interesting and not devoid of debatable potential. A certain curiosity, not often found in this type of publications, is the reference to student studies. It seems that the subject matter has been present in the legal debate, especially in the public sensu largo, not for a few, but for several decades.
Review of dr hab. Konrad Walczuk, prof. ASzWoj
W monografii podjęto próbę opisania instytucjonalnego aspektu wolności sumienia w ujęciach polskim i węgierskim. W części rozdziałów omówiono zagadnienia teoretyczne, sięgając do myśli m.in. Kanta, Dworkina czy Locke’a, a w pozostałych ukazano praktykę i faktyczny zakres ochrony tej wolności w odniesieniu do konkretnych grup osób, m.in. nauczycieli, sędziów czy aptekarzy. W Polsce od dawna toczą się dyskusje na temat tego, czy klauzulę sumienia np. danej grupy zawodowej należy odnosić do szczególnych przepisów ustawy, czy też gwarancji wolności sumienia i religii z art. 53 polskiej Konstytucji z 1997 r. W dyskusji podnosi się też kwestię ewentualnego poszerzenia katalogu ustawowego osób uprawnionych do skorzystania z klauzuli sumienia. W monografii ukazano, jak to zagadnienie ewoluowało, jakie są jego trendy rozwojowe i rozwiązania prawne, a także w jaki sposób instytucje państwowe odnoszą się do zmian w tym zakresie.
Z recenzji dr hab. Katarzyny Krzysztofek-Strzały, UJ
The monograph attempts to describe the institutional aspect of freedom of conscience in Polish and Hungarian approaches. Some chapters discuss theoretical issues, drawing upon the work of, among others Kant, Dworkin or Locke, others demonstrate the practice and actual scope of protection of this freedom in relation to specific occupational groups, including teachers, judges and pharmacists. In Poland, there have been discussions for a long time on whether the conscience clause of, for example, a given professional group should be referred to specific provisions of the Act, or the guarantee of freedom of conscience and religion from Article 53 of the Polish Constitution of 1997. The monograph demonstrates the evolution of this issue, identifies its current development trends and potential legal solutions, and examines the role of state institutions in responding to changes in this area
Review of dr hab. Katarzyna Krzysztofek-Strzała, UJ
