Ostatnie lata w krajowym dyskursie prawniczym i politycznym przyniosły liczne głosy opowiadające się za wprowadzeniem do Polski rozwiązań określanych jako „sądy pokoju” lub „sędziowie pokoju”. Instytucje te stanowią najczęściej składnik zreformowanego systemu wymiaru sprawiedliwości, charakteryzujący się efektywnością, i postrzegane są w społeczeństwie jako instytucja sprawna i bliska obywatelom. W większości porządków prawnych, w których sądy pokoju występują, podobnie w projektach ustaw, które w ostatnim czasie zostały zgłoszone w Polsce, stanowią one specyficzny organ ochrony prawnej. Publikacja składa się z trzech części oraz zbioru materiałów. Przybliżenie Czytelnikowi rozwiązań funkcjonujących w przedmiotowym zakresie w innych porządkach prawnych jest uzasadnione kilkoma względami. Przede wszystkim u podstaw realizowanych prac badawczych istotna jest wiedza w zakresie funkcjonowania sądów pokoju jako elementu systemu wymiaru sprawiedliwości w innych państwach europejskich. Zagadnienie poddane analizie ma również znaczenie dla praktyki – w szczególności w zakresie orzekania w sprawach o wykroczenia oraz rozstrzygania drobnych spraw cywilnych. W dalszej części opracowania zawarto wypowiedzi oraz oceny analizowanych rozwiązań z perspektywy krajowej, w tym w ujęciu historycznym, a także określono możliwości i zasadność zmian w prawie krajowym – z punktu widzenia zgodności z zasadami konstytucyjnymi. Wybór materiałów zamieszczony w końcowej części opracowania obrazować ma bieżący stan toczącej się w tym zakresie debaty politycznej.

Zaproponowane przez Redaktorów ujęcie problematyki daje możliwości nie tylko poznawcze, ale również stanowi istotną pomoc w zrozumieniu poszczególnych propozycji oraz ich uzasadnień – zarówno z perspektywy międzynarodowej, jak również krajowej.

ZE WSTĘPU